Inleiding: Jaarlijks verschijnt naar aanleiding van het thema van Mediazondag, ook wel Wereld Communicatiedag genoemd, een officieel pauselijk document. Uit het schrijven van 1989 spreekt een opmerkelijk positieve houding ten opzichte van moderne communicatietechnieken.

Bron van deze Nederlandse vertaling: Persdienst R.K. Kerkgenootschap, Biltstraat 121, 3572 AP Utrecht. 030 (2)334244;


De christelijke boodschap in een computercultuur

Nieuwe instrumenten ter vervulling van Gods plan

Paus Johannes-Paulus II

In een van de eucharistische gebeden richt de kerk zich tot God met de volgende woorden: "U schiep de mens naar uw beeld en verspreidde hem over de hele wereld om u, zijn schepper, te dienen en om over alle schepselen te heersen" (Eucharistisch Gebed IV).

Voor man en vrouw, die zo door God zijn geschapen en van een opdracht voorzien, heeft de gewone werkdag een grote en wonderbaarlijke betekenis. De ideeën, activiteiten en ondernemingen van mensen - hoe alledaags ze ook mogen zijn - worden door de Schepper gebruikt om de wereld te vernieuwen, om haar naar het heil te leiden, om haar tot een perfecter instrument te maken voor de goddelijke glorie.

Bijna vijfentwintig jaar geleden verklaarden de vaders van Vaticanum II, toen ze reflecteerden op de kerk in de moderne wereld, dat mannen en vrouwen, wanneer ze in hun dagelijkse bezigheden een dienst verleenden aan hun families en de gemeenschap, hun werk mochten beschouwen als 'een verdergaande ontwikkeling van het werk van de Schepper ... en als hun persoonlijke bijdrage aan de vervulling in de geschiedenis van het goddelijk plan' (Gaudium et Spes, 34).

Kettingreacties

Toen de Concilievaders de toekomst bekeken en probeerden de context te onderscheiden waarin de Kerk zou worden opgeroepen om haar zending uit te dragen, konden ze duidelijk zien dat de voortgang van technologie 'het aangezicht van de aarde al aan het omvormen was' en bezig was plaats te veroveren (vgl. Gaudium et Spes, 5).

Ze onderkenden dat ontwikkelingen in de communicatie-technologie in het bijzonder wellicht kettingreacties zouden veroorzaken met niet te voorziene consequenties. In plaats van te suggereren dat de kerk zich afzijdig op moest stellen of moest proberen zichzelf te isoleren van de hoofdstroom van deze gebeurtenissen, beschouwden de Concilievaders de kerk als aanwezig midden in de menselijke vooruitgang, deelnemend aan de ervaringen van de rest van de mensheid, trachtend deze te verstaan en te interpreteren in het licht van het geloof. Het was de taak van God's gelovigen om creatief gebruik te maken van de nieuwe ontdekkingen en technologieën voor het heil van de mensheid en de vervulling van God's plan voor de wereld.

Deze herkenning van snelle verandering en deze openheid naar nieuwe ontwikkelingen bewees actueel te zijn in de jaren die volgden, want het tempo van verandering en ontwikkeling is voortdurend opgelopen. Heden ten dage, bijvoorbeeld, denkt of spreekt niemand meer van sociale communicatiemiddelen als enkel instrumenten of technologieën. Nu worden ze juist beschouwd als onderdeel van een zich nog ontplooiende cultuur. De implicaties van die cultuur worden nog niet exact verstaan en de mogelijkheden ervan zijn nog maar nauwelijks benut.

Hier vinden we het fundament voor onze reflecties op deze Vierentwintigste Wereld Communicatie Dag. Met elke dag die verstrijkt, wordt de visie van vroeger tijd meer realiteit. Het was een visie die de mogelijkheid voorzag van een waarachtige dialoog tussen wijd verspreide volkeren, van een wereldwijd delen van ideeën en strevingen, van een groei in wederzijdse kennis en begrip, van een versterking van broederschap over vele tot dan toe onoverbrugbare barrières heen (vgl. Communio et Progressio, 181, 182).

Nieuwe instrumenten

Met de komst van computer-telecommunicatiemiddelen, wordt de kerk verdere instrumenten aangeboden om haar missie te vervullen. Methodes om communicatie en dialoog tussen haar eigen leden te vergemakkelijken, kunnen verbondenheid en eenheid tussen hen versterken. Onmiddellijke toegang tot informatie maakt het mogelijk voor haar om haar dialoog met de hedendaagse wereld te verdiepen.

In de nieuwe computercultuur kan de kerk de wereld eerder informeren over haar overtuigingen en kan ze redenen uitleggen van haar standpunt ten aanzien van een bepaalde opvatting of gebeurtenis.

Ze kan de stem van de publieke opinie beter horen en beter toegang vinden tot een continue discussie met de haar omringende wereld: om zichzelf directer te betrekken in de gemeenschappelijke zoektocht naar oplossingen voor de meest dwingende problemen van de mensheid (vgl. Communio et Progressio, 114 ff).

Het is duidelijk dat de Kerk de nieuwe hulpmiddelen, die dankzij onderzoek in computer en satelliet-technologie ter beschikking worden gesteld, in moet zetten voor de altijd urgente taak om te evangeliseren. Haar vitaalste en urgentste boodschap heeft te maken met de kennis van Christus en de weg van heil die hij aanreikt. Dat is iets wat zij moet aanbieden aan mensen van elke leeftijd, hen uitnodigend om het Evangelie liefdevol te omarmen, altijd in gedachten houdend dat 'waarheid zichzelf niet kan opleggen behalve krachtens de eigen waarheid, die het verstand overwint met zowel zachtheid als kracht' (Dignitatis Humanae, l)

Wijsheid en inzichten van de laatste jaren leren ons: "God heeft tot de mensheid gesproken volgens de cultuur die past bij elke tijd. Op dezelfde wijze heeft de kerk, die in de loop der tijd bestaan heeft in wisselende omstandigheden, in haar prediking gebruik gemaakt van de mogelijkheden van verschillende culturen om de boodschap van Christus te verspreiden en te verklaren" (Gaudium et Spes, 58).

"De eerste verkondiging, katechese of de verdere verdieping van geloof kan niet zonder de sociale communicatiemiddelen.... De kerk zou zich schuldig voelen tegenover de Heer als zij deze machtige middelen, die de menselijke vaardigheid dagelijks steeds perfecter ter beschikking stelt, niet zou gebruiken. Het is door hen dat zij 'van de daken' de boodschap verkondigt waar zij de neerslag van is" (Evangelii Nuntiandi, '45).

Natuurlijk moeten we dankbaar zijn voor de nieuwe technologie die ons in staat stelt informatie op te slaan in omvangrijke, door de mens gemaakte kunstmatige geheugens. Die bestanden verlenen een brede en onmiddellijke toegang tot de kennis, die onze menselijke erfenis is, tot de leer van de Kerk en de traditie, de woorden van de Heilige Schrift, de concilies van de grote meesters van spiritualiteit, de geschiedenis en tradities van de lokale Kerken, van Religieuze Ordes en leken-instituties, en tot de ideeën en ervaringen van ondernemers en vernieuwers, wier inzichten constant getuigen van de trouwe aanwezigheid in ons midden van een liefhebbende Vader, die uit zijn schatten nieuwe en oude dingen brengt (cf. Mt 13:52).

Taak voor de jongeren

Vooral jonge mensen raken al gewend aan de computercultuur en zijn taal. Dit is zeker een reden voor tevredenheid. Laat ons 'de jongeren vertrouwen' (Communio et Progressio, '70). Zij hebben het voordeel gehad op te groeien met de nieuwe ontwikkelingen, en het zal hun taak zijn om deze nieuwe instrumenten te gebruiken voor een bredere en intensere dialoog tussen al de verschillende rassen die delen in deze 'steeds kleiner wordende wereld'. Het is hun taak om wegen te zoeken waarlangs nieuwe systemen van data-opslag en uitwisseling gebruikt kunnen worden om de verbetering van grotere universele rechtvaardigheid, groter respect voor mensenrechten, een gezonde ontwikkeling van alle individuen en volken, en de vrijheden die essentieel zijn voor een volledig menselijk leven, te bevorderen.

Of we jong zijn of oud, laat ons de uitdaging aangaan van nieuwe ontwikkelingen en technologieën, door deze een morele visie bij te brengen die geworteld is in ons religieus geloof, in ons respect voor de menselijke persoon en onze verplichting om de wereld te hervormen in overeenstemming met Gods plan. Laten wij op deze Wereld Communicatie Dag bidden voor wijsheid in het gebruik van de mogelijkheden van het computertijdperk, om de menselijke en transcendente roeping van de mens te dienen, en zo glorie te geven aan de Vader van wie al de goede dingen komen.

terug naar begin

terug naar hoofdpagina